15 czerwca 2022 Podatki, Fundusze europejskie

W dniu 1 czerwca 2022 r. Komisja Europejska zaakceptowała Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), w ramach którego Polska pozyska około 36 mld euro. Środki zostały podzielone na instrumenty zwrotne i bezzwrotne. Na część dotacyjną przypada 23,850 mld euro, z kolei na pożyczki niemal połowę tej kwoty, bo 12,11 mld euro. Pieniądze pochodzą z unijnego Funduszu Odbudowy na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility), będącego odpowiedzią na skutki trwającej ponad dwa lata pandemii COVID-19.

Co KPO oznacza dla polskich przedsiębiorców?

Krajowy Plan Odbudowy wskazuje elementy przestrzeni społeczno-gospodarczej wymagającej interwencji rządowej po pandemicznym, dwuletnim przestoju. Twórcy planu wyszczególnili pięć głównych komponentów tematycznych, będącymi również wyjściowymi dla reform szczegółowych, są to:

  1. Odporność i konkurencyjność gospodarki – ok. 4,7 mld euro, z czego ok. 4,45 mld euro w formie grantów;
  2. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności – ok. 14,3 mld euro, z czego ok. 6 mld w formie grantów;
  3. Transformacja cyfrowa – ok. 4,9 mld euro, z czego ok. 28 mld euro w formie grantów;
  4. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia – ok. 4,5 mld euro, z czego ok. 4,1 mld euro w formie grantów;
  5. Zielona, inteligentna mobilność – ok. 7,5 mld euro, z czego ok. 6,8 mld euro w formie grantów.

Przy każdym z komponentów twórcy Krajowego Planu Odbudowy wskazali proponowane reformy,
a także, będące narzędziem w ich egzekucji, cele inwestycyjne, których w dokumencie znaleźć można aż 36. Cele inwestycyjne są najatrakcyjniejszym elementem KPO dla polskich przedsiębiorców, gdyż wskazują konkretne tematy, w obszarach których tworzone będą nabory wniosków konkursowych dotyczących dofinansowania projektów. Termin realizacji zaplanowanych reform i inwestycji rozpoczął się 1 lutego 2020 r. i zakończy się do 31 sierpnia 2026 r.

Odbiorcami wsparcia będą m.in. mikro, małe, średnie oraz duże przedsiębiorstwa.

Konkurencyjność gospodarki

Idea przedsiębiorczości została znacząco spowolniona pandemią COVID-19 i powiązanymi z nią ograniczeniami w działalności gospodarczej. Lekiem, który ma wzmocnić polskich przedsiębiorców oraz uchronić średnio i długookresowo przed ew. następnymi kryzysami są instrumenty komponentu A. Ten pakiet tematyczny, kluczowy dla realizacji założeń programowych KPO, traktuje m.in.
o wzmożeniu produktywności gospodarki.

W celu realizacji tego założenia wskazano cztery cele szczegółowe części dotacyjnej, przy czym najistotniejsze dla przedsiębiorców będą tematy inwestycyjne, umożliwiające przyspieszenie robotyzacji, cyfryzacji i innowacji, czy stworzenie warunków dla gospodarki o obiegu zamkniętym. Przedsiębiorstwa będą mogły realizować swoje projekty m.in. proponując metody dywersyfikacji działalności – tworząc nowe produkty czy usługi.

Na cele te przeznaczono ok. 4,45 mld euro w formie grantów i ok. 0,25 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • inwestycje w bazę produkcyjną i usługową,kwalifikacje pracowników,finansowanie inwestycyjno-obrotowe.
  • wsparcie MŚP przetwórstwa rolno-spożywczego (podmiotyistniejące i nowo zakładane)
    w zakresie prac budowlanych, zakupu maszyn i urządzeń do przetwarzania, przechowywania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych.
  • wsparcie dla rolników we wdrażaniu rozwiązań z zakresu Rolnictwa 4.0 (obejmuje to zakup czujników, stołów i sprzętu cyfrowego, a także zakup i serwis rozwiązań cyfrowych, takich jak aplikacje i oprogramowanie).
  • budowa lub modernizacja budynków i odpowiedniej infrastruktury w zakresie magazynowania, pakowania, załadunku i sprzedaży, zapleczy socjalnych oraz laboratoriów.
  • zielone inwestycje, takie jak budowa obiektów składowania i zagospodarowania odpadów, oczyszczalni ścieków i biogazowni, zakup paneli słonecznych, budowa instalacji odzysku ciepła, pieców na biomasę i czynników chłodniczych o zmniejszonym lub neutralnym wpływie na środowisko.
  • inwestycje w nowe, bezemisyjne lub niskoemisyjne specjalistyczne środki transportu do gospodarki magazynowej (jakich jak wózki widłowe) oraz transportu produktów rolno-spożywczych i owoców morza (takich jak cysterny, silosy, chłodnie i izotermy).
  • wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań nakierowanych na wspieraniu przejścia na Przemysł 4.0, ze szczególnym uwzględnieniem robotyzacji i technologii operacyjnych oraz transformację cyfrową, w tym cyfryzacjęprocesów biznesowych, wykorzystaniu technologii chmurowych oraz sztucznej inteligencji w integracji procesówprodukcyjnych i biznesowych.
  • wdrażaniu inteligentnych linii produkcyjnych, budowie inteligentnych fabryk (Smart Factory).
  • inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z GOZ, w szczególności projekty MŚP służące opracowaniu i wdrożeniu zielonych technologii związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym oraz projekty wspierające rozwój technologii przyczyniających się do tworzenia rynku surowców wtórnych.

Inwestycje w zieloną energię

Europejski Zielony Ład jest jedną z najistotniejszych agend europejskich. W ramach Zielonego Ładu Unia planuje szeroko zakrojoną transformację energetyczną państw Wspólnoty, czego efektem jest m.in. tzw. „Fit for 55”. Bezsprzecznie pogorszające się warunki środowiska naturalnego czy liczne anomalie pogodowe – w wymiarze globalnym, zmusiły europejskich prawodawców do szybkiej realizacji rozwiązań proekologicznych – w tym wiążąc budżety nowej perspektywy finansowej z „zielonymi” ideami i rozwiązaniami.

Polski KPO dotyka tej kwestii w komponentach B i E, z czego pierwszy z wymienionych dotyczy transformacji gospodarki i produkcji energii, a drugi zaś – emisyjności transportu.

Komponent „Zielona energia i zmniejszenie energochłonności” przedstawia rozwiązania umożliwiające adaptację gospodarki do zmian klimatu, transformację do modelu niskoemisyjnego, jak i również wzmocnienie kreatywności w obszarze „zielonych” rozwiązań.

W ramach komponentu E dostępne będzie ok. 5,7 mld euro w formie grantów, a także ok. 8,6 mld euro w pożyczkach z atrakcyjnymi warunkami spłaty.

W komponencie B w działaniach inwestycyjnych można znaleźć m.in.:

  • poprawę efektywności energetycznej gospodarki;
  • poprawę warunków dla rozwoju technologii wodorowych oraz innych gazów zdekarbonizowanych;
  • zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
  • adaptację do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska;
  • zwiększenie efektywności energetycznej i OZE w przedsiębiorstwach;
  • instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne – w tym klastry energii.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • budowa urządzeń oraz infrastruktury niezbędnej do tankowania wodoru.
  • inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru.
  • budowa elektrolizerów w szczególności wykorzystujących energię OZE do produkcji wodoru.
  • budowa, modernizacja infrastruktury OZE (m.in. energia słoneczna, wiatr, biomasa).

Rozwiązania cyfrowe

Pandemia COVID-19 z punktu widzenia rozwoju technologicznego okazała się przełomowa – pokazała nam, jak wiele możemy zrobić mając do dyspozycji wyłącznie zdalne rozwiązania. Niestety, uwidoczniła nam również, że cyfrowe wykluczenie – białe plamy na mapie – stanie się wkrótce problemem.

W ramach KPO na wzmocnienie polskiej cyfryzacji skierowane jest ok. 2,8 mld euro w dotacjach z budżetu dedykowanego KPO, ponadto – 2,1 mld euro ma zostać zaoferowane w ramach pożyczek unijnych.

Komponent C oferuje w części dotacyjnej m.in.:

  • poprawę dostępu do szybkiego Internetu, załatanie „białych plan” dostępności;
  • rozwój e-rozwiązań, tworzenie warunków dla rozwoju zastosowań przełomowych technologii cyfrowych m.in. w gospodarce, czy optymalizację komunikacji między sektorem publicznym biznesem;
  • poprawę jakości bezpieczeństwa przestrzeni cyfrowej.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • cyfryzacja rolnictwa, m.in. wdrożenie rozwiązań geomatycznych i monitoringu satelitarnego
    w
  • wdrożenie systemu weryfikacji terenów rolnych, systemu nadzoru weterynaryjnego.

Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia

Zadaniem tej części programu będzie wzmocnienie odporności systemu opieki zdrowotnej poprzez wspieranie badań i rozwoju w dziedzinie medycyny i zdrowia.

Dofinansowanie będą mogły uzyskać nie tylko projekty jednostek naukowych, ale również przedsiębiorców. Wsparcie zostanie udzielone w zakresie innowacji farmaceutycznych, wyrobów medycznych i rozwiązań informatycznych, zgodnie ze Strategicznym Planem Rozwoju Sektora Biomedycznego w Polsce. Projekty wyłaniane będą w drodze otwartych i zlecanych konkursów grantowych.

Na ochronę zdrowia zostanie przeznaczone ponad 4,5 mld euro: ok. 4,1 mld w postaci dotacji i 0,5 mld w pożyczkach.

W komponencie D w działaniach inwestycyjnych można znaleźć m.in.:

  • kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk zdrowiu;
  • rozwój działalności badawczo-rozwojowej ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych produktów, takich jak leki, rozwój urządzeń medycznych, zwłaszcza do użytku mobilnego a także tworzenie i wdrażanie narzędzi teleinformatycznych do celów medycznych i zdrowotnych;
  • poprawę efektywności funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, dostępności i jakości usług zdrowotnych;
  • polepszenie jakości szkoleń kadr medycznych;
  • wzmocnienie sektora farmaceutycznego poprzez badania B+R.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • wsparcie udzielone jednostkom naukowym oraz przedsiębiorcom w zakresie innowacji farmaceutycznych, wyrobów medycznych i rozwiązań informatycznych.
  • wsparcie projektów dotyczących rozwoju urządzeń medycznych, w szczególności do zastosowań mobilnych, a także rozwój i wdrażanie narzędzi teleinformatycznych do celów medycznych i zdrowotnych.
  • przebudowa, rozbudowa, modernizacja infrastruktury podmiotów leczniczych, w tym podmiotówrealizujących świadczenia z zakresu leczenia uzdrowiskowego, zapewniającą bezpieczną obsługępacjentów lub budowę nowej infrastruktury podmiotów leczniczych.

Mobilność przyszłości

Inwestycje w nowatorskie rozwiązania transportowe mają zostać sfinansowane za pomocą ok. 6,818 mld euro w formie bezzwrotnych grantów, ale również dofinansowywane przez ok. 0,70 mld euro w pożyczkach na preferencyjnych warunkach.

Komponent E KPO umożliwia działania inwestycyjne m.in. w obszarach:

  • zwiększenia udziału zero i niskoemisyjnego transportu oraz przeciwdziałanie i zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko, uwzględniając m.in. transport wodorowy i intermodalny;
  • polepszenia dostępności transportowej, bezpieczeństwa i cyfrowych rozwiązań dedykowany transportowi; rozwiązania smart;
  • wsparcia dla gospodarki niskoemisyjnej;
  • zwiększenia konkurencyjności sektora kolejowego;
  • wsparcia projektów intermodalnych.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • punktowe inwestycje w obszarze budowy, rozbudowy i unowocześnienia terminali przeładunkowych, bocznicprowadzących do terminali i bocznic w terminalach.
  • zakup specjalistycznego taboru służącego dowykonywania przewozów intermodalnych, a także w odniesieniu do urządzeń wykorzystywanych doprzeładunku.
  • działania z zakresu cyfryzacjizwiększające efektywność funkcjonowania terminali i obsługi towarów.
  • wsparcie rozwoju transportu intermodalnego.
  • wspieranie działań proekologicznych w transporcie.

Podsumowanie

Jeszcze w III kwartale 2022 r. do Polski mają trafić pierwsze środki na realizację KPO. Oznacza to, że najpewniej w tym roku wystartują konkursy dla przedsiębiorców. Z ministerstw odpowiedzialnych za poszczególne komponenty docierają informacje, że trwają prace nad dokumentacją konkursową, umożliwiającą weryfikację zgłoszeń pod kątem formalnym.

Ponadto, w tym roku spodziewamy się pierwszych konkursów w ramach unijnej perspektywy finansowej na lata 2021-2027, w tym w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).

Aktualności
12
lut 2024
Podatki

Należyta staranność to temat, który od dawna nie daje spokoju przedsiębiorcom. Przede wszystkim dlatego, że definicji należytej staranności nie znajdziemy […]

Czytaj więcej
06
lut 2024
Fundusze europejskie

Mając na uwadze duże zainteresowanie naborami Ścieżki SMART oraz mnogość kryteriów do spełnienia, oprócz obowiązkowego zapoznania się z kryteriami wyboru […]

Czytaj więcej
06
lut 2024
Fundusze europejskie

W 2023 roku odbyły się pierwsze dwa nabory w Ścieżce SMART, realizowane w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki […]

Czytaj więcej
02
lut 2024
Podatki

Z uwagi na wydawane w ostatnim czasie interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej[1] oraz orzeczenia WSA w Warszawie[2], w sprawie […]

Czytaj więcej
29
sty 2024
Podatki

Odroczony KSeF i mieszane reakcje podatników O odroczeniu wejścia w życie obowiązkowego KSeF poinformowało w tym miesiącu Ministerstwo Finansów – […]

Czytaj więcej