15 czerwca 2022 Podatki, Fundusze europejskie

W dniu 1 czerwca 2022 r. Komisja Europejska zaakceptowała Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), w ramach którego Polska pozyska około 36 mld euro. Środki zostały podzielone na instrumenty zwrotne i bezzwrotne. Na część dotacyjną przypada 23,850 mld euro, z kolei na pożyczki niemal połowę tej kwoty, bo 12,11 mld euro. Pieniądze pochodzą z unijnego Funduszu Odbudowy na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility), będącego odpowiedzią na skutki trwającej ponad dwa lata pandemii COVID-19.

Co KPO oznacza dla polskich przedsiębiorców?

Krajowy Plan Odbudowy wskazuje elementy przestrzeni społeczno-gospodarczej wymagającej interwencji rządowej po pandemicznym, dwuletnim przestoju. Twórcy planu wyszczególnili pięć głównych komponentów tematycznych, będącymi również wyjściowymi dla reform szczegółowych, są to:

  1. Odporność i konkurencyjność gospodarki – ok. 4,7 mld euro, z czego ok. 4,45 mld euro w formie grantów;
  2. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności – ok. 14,3 mld euro, z czego ok. 6 mld w formie grantów;
  3. Transformacja cyfrowa – ok. 4,9 mld euro, z czego ok. 28 mld euro w formie grantów;
  4. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia – ok. 4,5 mld euro, z czego ok. 4,1 mld euro w formie grantów;
  5. Zielona, inteligentna mobilność – ok. 7,5 mld euro, z czego ok. 6,8 mld euro w formie grantów.

Przy każdym z komponentów twórcy Krajowego Planu Odbudowy wskazali proponowane reformy,
a także, będące narzędziem w ich egzekucji, cele inwestycyjne, których w dokumencie znaleźć można aż 36. Cele inwestycyjne są najatrakcyjniejszym elementem KPO dla polskich przedsiębiorców, gdyż wskazują konkretne tematy, w obszarach których tworzone będą nabory wniosków konkursowych dotyczących dofinansowania projektów. Termin realizacji zaplanowanych reform i inwestycji rozpoczął się 1 lutego 2020 r. i zakończy się do 31 sierpnia 2026 r.

Odbiorcami wsparcia będą m.in. mikro, małe, średnie oraz duże przedsiębiorstwa.

Konkurencyjność gospodarki

Idea przedsiębiorczości została znacząco spowolniona pandemią COVID-19 i powiązanymi z nią ograniczeniami w działalności gospodarczej. Lekiem, który ma wzmocnić polskich przedsiębiorców oraz uchronić średnio i długookresowo przed ew. następnymi kryzysami są instrumenty komponentu A. Ten pakiet tematyczny, kluczowy dla realizacji założeń programowych KPO, traktuje m.in.
o wzmożeniu produktywności gospodarki.

W celu realizacji tego założenia wskazano cztery cele szczegółowe części dotacyjnej, przy czym najistotniejsze dla przedsiębiorców będą tematy inwestycyjne, umożliwiające przyspieszenie robotyzacji, cyfryzacji i innowacji, czy stworzenie warunków dla gospodarki o obiegu zamkniętym. Przedsiębiorstwa będą mogły realizować swoje projekty m.in. proponując metody dywersyfikacji działalności – tworząc nowe produkty czy usługi.

Na cele te przeznaczono ok. 4,45 mld euro w formie grantów i ok. 0,25 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • inwestycje w bazę produkcyjną i usługową,kwalifikacje pracowników,finansowanie inwestycyjno-obrotowe.
  • wsparcie MŚP przetwórstwa rolno-spożywczego (podmiotyistniejące i nowo zakładane)
    w zakresie prac budowlanych, zakupu maszyn i urządzeń do przetwarzania, przechowywania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych.
  • wsparcie dla rolników we wdrażaniu rozwiązań z zakresu Rolnictwa 4.0 (obejmuje to zakup czujników, stołów i sprzętu cyfrowego, a także zakup i serwis rozwiązań cyfrowych, takich jak aplikacje i oprogramowanie).
  • budowa lub modernizacja budynków i odpowiedniej infrastruktury w zakresie magazynowania, pakowania, załadunku i sprzedaży, zapleczy socjalnych oraz laboratoriów.
  • zielone inwestycje, takie jak budowa obiektów składowania i zagospodarowania odpadów, oczyszczalni ścieków i biogazowni, zakup paneli słonecznych, budowa instalacji odzysku ciepła, pieców na biomasę i czynników chłodniczych o zmniejszonym lub neutralnym wpływie na środowisko.
  • inwestycje w nowe, bezemisyjne lub niskoemisyjne specjalistyczne środki transportu do gospodarki magazynowej (jakich jak wózki widłowe) oraz transportu produktów rolno-spożywczych i owoców morza (takich jak cysterny, silosy, chłodnie i izotermy).
  • wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań nakierowanych na wspieraniu przejścia na Przemysł 4.0, ze szczególnym uwzględnieniem robotyzacji i technologii operacyjnych oraz transformację cyfrową, w tym cyfryzacjęprocesów biznesowych, wykorzystaniu technologii chmurowych oraz sztucznej inteligencji w integracji procesówprodukcyjnych i biznesowych.
  • wdrażaniu inteligentnych linii produkcyjnych, budowie inteligentnych fabryk (Smart Factory).
  • inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z GOZ, w szczególności projekty MŚP służące opracowaniu i wdrożeniu zielonych technologii związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym oraz projekty wspierające rozwój technologii przyczyniających się do tworzenia rynku surowców wtórnych.

Inwestycje w zieloną energię

Europejski Zielony Ład jest jedną z najistotniejszych agend europejskich. W ramach Zielonego Ładu Unia planuje szeroko zakrojoną transformację energetyczną państw Wspólnoty, czego efektem jest m.in. tzw. „Fit for 55”. Bezsprzecznie pogorszające się warunki środowiska naturalnego czy liczne anomalie pogodowe – w wymiarze globalnym, zmusiły europejskich prawodawców do szybkiej realizacji rozwiązań proekologicznych – w tym wiążąc budżety nowej perspektywy finansowej z „zielonymi” ideami i rozwiązaniami.

Polski KPO dotyka tej kwestii w komponentach B i E, z czego pierwszy z wymienionych dotyczy transformacji gospodarki i produkcji energii, a drugi zaś – emisyjności transportu.

Komponent „Zielona energia i zmniejszenie energochłonności” przedstawia rozwiązania umożliwiające adaptację gospodarki do zmian klimatu, transformację do modelu niskoemisyjnego, jak i również wzmocnienie kreatywności w obszarze „zielonych” rozwiązań.

W ramach komponentu E dostępne będzie ok. 5,7 mld euro w formie grantów, a także ok. 8,6 mld euro w pożyczkach z atrakcyjnymi warunkami spłaty.

W komponencie B w działaniach inwestycyjnych można znaleźć m.in.:

  • poprawę efektywności energetycznej gospodarki;
  • poprawę warunków dla rozwoju technologii wodorowych oraz innych gazów zdekarbonizowanych;
  • zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
  • adaptację do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska;
  • zwiększenie efektywności energetycznej i OZE w przedsiębiorstwach;
  • instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne – w tym klastry energii.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • budowa urządzeń oraz infrastruktury niezbędnej do tankowania wodoru.
  • inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru.
  • budowa elektrolizerów w szczególności wykorzystujących energię OZE do produkcji wodoru.
  • budowa, modernizacja infrastruktury OZE (m.in. energia słoneczna, wiatr, biomasa).

Rozwiązania cyfrowe

Pandemia COVID-19 z punktu widzenia rozwoju technologicznego okazała się przełomowa – pokazała nam, jak wiele możemy zrobić mając do dyspozycji wyłącznie zdalne rozwiązania. Niestety, uwidoczniła nam również, że cyfrowe wykluczenie – białe plamy na mapie – stanie się wkrótce problemem.

W ramach KPO na wzmocnienie polskiej cyfryzacji skierowane jest ok. 2,8 mld euro w dotacjach z budżetu dedykowanego KPO, ponadto – 2,1 mld euro ma zostać zaoferowane w ramach pożyczek unijnych.

Komponent C oferuje w części dotacyjnej m.in.:

  • poprawę dostępu do szybkiego Internetu, załatanie „białych plan” dostępności;
  • rozwój e-rozwiązań, tworzenie warunków dla rozwoju zastosowań przełomowych technologii cyfrowych m.in. w gospodarce, czy optymalizację komunikacji między sektorem publicznym biznesem;
  • poprawę jakości bezpieczeństwa przestrzeni cyfrowej.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • cyfryzacja rolnictwa, m.in. wdrożenie rozwiązań geomatycznych i monitoringu satelitarnego
    w
  • wdrożenie systemu weryfikacji terenów rolnych, systemu nadzoru weterynaryjnego.

Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia

Zadaniem tej części programu będzie wzmocnienie odporności systemu opieki zdrowotnej poprzez wspieranie badań i rozwoju w dziedzinie medycyny i zdrowia.

Dofinansowanie będą mogły uzyskać nie tylko projekty jednostek naukowych, ale również przedsiębiorców. Wsparcie zostanie udzielone w zakresie innowacji farmaceutycznych, wyrobów medycznych i rozwiązań informatycznych, zgodnie ze Strategicznym Planem Rozwoju Sektora Biomedycznego w Polsce. Projekty wyłaniane będą w drodze otwartych i zlecanych konkursów grantowych.

Na ochronę zdrowia zostanie przeznaczone ponad 4,5 mld euro: ok. 4,1 mld w postaci dotacji i 0,5 mld w pożyczkach.

W komponencie D w działaniach inwestycyjnych można znaleźć m.in.:

  • kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk zdrowiu;
  • rozwój działalności badawczo-rozwojowej ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych produktów, takich jak leki, rozwój urządzeń medycznych, zwłaszcza do użytku mobilnego a także tworzenie i wdrażanie narzędzi teleinformatycznych do celów medycznych i zdrowotnych;
  • poprawę efektywności funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, dostępności i jakości usług zdrowotnych;
  • polepszenie jakości szkoleń kadr medycznych;
  • wzmocnienie sektora farmaceutycznego poprzez badania B+R.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • wsparcie udzielone jednostkom naukowym oraz przedsiębiorcom w zakresie innowacji farmaceutycznych, wyrobów medycznych i rozwiązań informatycznych.
  • wsparcie projektów dotyczących rozwoju urządzeń medycznych, w szczególności do zastosowań mobilnych, a także rozwój i wdrażanie narzędzi teleinformatycznych do celów medycznych i zdrowotnych.
  • przebudowa, rozbudowa, modernizacja infrastruktury podmiotów leczniczych, w tym podmiotówrealizujących świadczenia z zakresu leczenia uzdrowiskowego, zapewniającą bezpieczną obsługępacjentów lub budowę nowej infrastruktury podmiotów leczniczych.

Mobilność przyszłości

Inwestycje w nowatorskie rozwiązania transportowe mają zostać sfinansowane za pomocą ok. 6,818 mld euro w formie bezzwrotnych grantów, ale również dofinansowywane przez ok. 0,70 mld euro w pożyczkach na preferencyjnych warunkach.

Komponent E KPO umożliwia działania inwestycyjne m.in. w obszarach:

  • zwiększenia udziału zero i niskoemisyjnego transportu oraz przeciwdziałanie i zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko, uwzględniając m.in. transport wodorowy i intermodalny;
  • polepszenia dostępności transportowej, bezpieczeństwa i cyfrowych rozwiązań dedykowany transportowi; rozwiązania smart;
  • wsparcia dla gospodarki niskoemisyjnej;
  • zwiększenia konkurencyjności sektora kolejowego;
  • wsparcia projektów intermodalnych.

Przykładowe cele dotacyjne:

  • punktowe inwestycje w obszarze budowy, rozbudowy i unowocześnienia terminali przeładunkowych, bocznicprowadzących do terminali i bocznic w terminalach.
  • zakup specjalistycznego taboru służącego dowykonywania przewozów intermodalnych, a także w odniesieniu do urządzeń wykorzystywanych doprzeładunku.
  • działania z zakresu cyfryzacjizwiększające efektywność funkcjonowania terminali i obsługi towarów.
  • wsparcie rozwoju transportu intermodalnego.
  • wspieranie działań proekologicznych w transporcie.

Podsumowanie

Jeszcze w III kwartale 2022 r. do Polski mają trafić pierwsze środki na realizację KPO. Oznacza to, że najpewniej w tym roku wystartują konkursy dla przedsiębiorców. Z ministerstw odpowiedzialnych za poszczególne komponenty docierają informacje, że trwają prace nad dokumentacją konkursową, umożliwiającą weryfikację zgłoszeń pod kątem formalnym.

Ponadto, w tym roku spodziewamy się pierwszych konkursów w ramach unijnej perspektywy finansowej na lata 2021-2027, w tym w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).

Aktualności
07
paź 2024
Fundacja rodzinna, Podatki

Instytucja fundacji rodzinnej staje się coraz popularniejszym sposobem na  zarządzanie majątkiem, w tym nieruchomościami. Dzięki wprowadzeniu przepisów o fundacji rodzinnej, […]

Czytaj więcej
27
wrz 2024
Podatki

Przepisy o grupie VAT weszły w życie prawie 2 lata temu, według danych przekazanych przez Ministerstwo Finansów na 9 września […]

Czytaj więcej
19
wrz 2024
Podatki

Estoński CIT wszedł w życie już ponad trzy lata temu (1 stycznia 2021 r.) jednak przepisy podatkowe nadal budzą duże […]

Czytaj więcej
09
wrz 2024
Fundacja rodzinna, Podatki, Prawo

Nie cichną spory w interpretacjach i w orzecznictwie, czy fundacja rodzinna może przystępować do zagranicznych spółek osobowych. Ustawa o Fundacji […]

Czytaj więcej
20
cze 2024
Podatki

Handel z krajami spoza Unii Europejskiej stanowi strategiczny krok dla polskich przedsiębiorców, którzy pragną rozwijać swoją działalność, zwiększać konkurencyjność oraz […]

Czytaj więcej