Na dzień 1 lipca 2023 r. zaplanowane zostało zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego
w Polsce. Oznacza to, że moc utraci Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r.
w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, co wiąże się z istotnymi konsekwencjami dla przedsiębiorców.
Poniżej prezentujemy wyciąg najważniejszych zmian w zakresie prawa pracy i prawa handlowego.

1. Możliwość wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego
W okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, zgodnie z art. 15gc ustawy z 2 marca 2020 r.
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej „Ustawa covidowa”) pracodawca ma prawo udzielić zaległego urlopu wypoczynkowego z lat poprzednich pracownikowi, bez jego zgody, w wyznaczonym przez siebie terminie, z pominięciem planu urlopu, w wymiarze do 30 dni roboczych. Pracownik jest zobowiązany do wykorzystania urlopu udzielonego przez pracodawcę w powyższym trybie. Po dniu 1 lipca 2023 r. pracodawcy będą mogli wysyłać pracowników na przymusowy urlop jedynie w wyjątkowych sytuacjach przewidzianych w kodeksie pracy.

2. Szkolenia BHP
W okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego możliwe jest przeprowadzanie badań wstępnych BHP (z nielicznymi wyjątkami) za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Wraz z uchyleniem obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, ustanie również możliwość przeprowadzenia tych szkoleń w formie zdalnej.
Pracodawcy powinni dodatkowo zweryfikować aktualność szkoleń okresowych BHP. Jeżeli bowiem termin ważności szkolenia okresowego BHP przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub w okresie 30 dni licząc od jego odwołania, termin ten ulega wydłużeniu do 60 dni od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (art. 12e ust. 2 Ustawy covidowej). Szkolenia okresowe należy więc uzupełnić najpóźniej do 30 sierpnia 2023 r.

3. Badania okresowe
Na mocy Ustawy covidowej (art. 12a ust. 1) na czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego zawieszone zostały obowiązki pracodawców dotyczące kierowania pracowników na okresowe badania lekarskie. Zawieszony został również obowiązek przeprowadzenia badań wstępnych dla osób chcących podjąć pracę na stanowiskach administracyjno-biurowych, jeżeli posiadały aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwskazań do pracy w takich warunkach.
Od 1 lipca 2023 r. powrócą zawieszone obowiązki pracodawców, co będzie oznaczało konieczność uzupełnienia zaległych badań w terminie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, czyli do dnia 28 grudnia 2023 r.

4. Powrót wyższego limitu odpraw i odszkodowań w przypadku rozwiązania stosunku pracy
Zgodnie z art. 15gd Ustawy covidowej pracodawcy dotknięci spadkiem obrotów gospodarczych lub istotnym obciążeniem funduszu wynagrodzeń w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, mogą wypłacać odprawy, odszkodowania lub inne świadczenia wypłacane w związku z rozwiązaniem umowy o pracę (i odpowiednio umowy zlecenia, umowy o dzieło, innej umowy o świadczenie usług) w niższej wysokości, ograniczonej maksymalnie do 10-cio krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (zamiast 15-sto krotności).
Wraz z ustaniem obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego powyższe ograniczenie przestanie obowiązywać.

5. ZFŚS
Pracodawcy wykazujący spadek obrotów gospodarczych lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, mogą zawieszać obowiązki w zakresie tworzenia lub funkcjonowania ZFŚS, dokonywania odpisu podstawowego lub wypłaty świadczeń urlopowych (art. 15ge ust. 1 i 2 Ustawy covidowej). Zapowiadany na
1 lipca 2023 r. koniec obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego oznacza, że konieczny stanie się powrót do stosowania przepisów o ZFŚS na starych zasadach.

6. Umowy o zakazie konkurencji
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego możliwe jest wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o zakazie konkurencji (po ustaniu trwania umowy o pracę) z zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia i to nawet wówczas, gdy sama umowa o zakazie konkurencji nie przewidywała takiej możliwości. W konsekwencji pracodawca, po wypowiedzeniu umowy, nie miał obowiązku zapłaty odszkodowania za zakaz konkurencji.
Od 1 lipca 2023 r. pracodawca będzie miał możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji tylko jeżeli sama umowa to przewiduje.

7. Pomoc dla płatników
Do 31 lipca 2023 r. (tj. w okresie stanu zagrożenia epidemicznego i w okresie 30 dni od jego ustania), pracodawcy będący płatnikami mogą wystąpić do ZUS-u z wnioskiem o nienaliczanie opłaty prolongacyjnej z racji odroczenia terminu płatności lub odroczenia na raty zaległych składek społecznych za okres od 1 stycznia 2020 r. oraz odsetek za zwłokę od ww. należności.

8. Odpowiedzialność członków zarządu
Zgodnie z art. 15zzra Ustawy covidowej zawieszony został na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dla tych spółek, które stały się niewypłacalne wskutek epidemii CIVID-19. Oznacza to, że członkowie zarządu nie ponoszą negatywnych konsekwencji (nie odpowiadają za długi spółki) w razie niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w razie niewypłacalności spółki. Jeżeli niewypłacalność powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, domniemywa się że powstała wskutek epidemii COVID-19.

Po 1 lipca 2023 r. powyższa regulacja przestanie obowiązywać.