Ministerstwo Finansów w projekcie nowej Ordynacji podatkowej, która ma wejść w życie dnia 1 stycznia 2021 r. wprowadziło do krajowego systemu podatkowego tzw. Program Współdziałania zgodnie z koncepcją organizacji podatkowej proponowanej przez OECD (tzw. Horizontal Monitoring Compliance). Program ten ma odpowiadać za prawidłową i płynną współpracę pomiędzy Krajową Administracją Skarbową a dużymi podatnikami w celu ułatwienia im prowadzenia działalności gospodarczej w kraju, a także prawidłowego rozliczania się z podatków.

Nowa forma współpracy administracji skarbowej z podatnikami

Program Współdziałania – dotychczas nieznany polskiemu prawu podatkowemu – oparty jest na transparentności, zaufaniu obu stron, a także zrozumieniu wykraczającym poza obowiązki wynikające z ustawy. Podstawą współpracy będzie umowa zawarta z Szefem KAS na wniosek podatnika. Podatnik starający się o dołączenie do programu jest zobowiązany spełniać wymienione w ustawie obowiązki: głównie informacyjne oraz przychodowe. Podmiotami uprawnionymi do przystąpienia do Programu są podatnicy, którzy:

• w poprzednim roku podatkowym osiągnęli przychód przekraczający równowartość 50 milionów euro, oraz
• posiadają (bądź przygotują) prawidłowo działające oraz opisane procedury dotyczące realizowania obowiązków podatkowych, które zapewniają ich prawidłowe wykonanie tzw. ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego.

Korzyści wynikające z zawarcia umowy o współdziałanie:

• indywidualne podejście administracji skarbowej,
• szybszy kontakt z administracją skarbową,
• pewność i przewidywalność wydatków związanych z obciążeniami publicznoprawnymi w zamian za transparentność (organ podatkowy na bieżąco udziela podatnikowi odpowiedzi na nurtującego pytania),
• zmniejszenie kosztów zarządzania wewnętrznego (w związku z ograniczeniem kontroli podatkowych prowadzonych kilka lat po zakończeniu roku podatkowego),
• możliwość bieżącego zarządzania podatkami w czasie teraźniejszym (w związku z możliwością szybkiego poznania oceny administracji skarbowej odnośnie przyjętych rozwiązań podatkowych i poznania konsekwencji finansowych swojego stanowiska),
• uporządkowanie reguł zarządzania przedsiębiorstwem oraz zwiększenie efektywności i wiarygodności przedsiębiorstwa,
• prestiż wynikający z faktu, że zawarcie przez przedsiębiorcę porozumienia z Szefem KAS świadczy o wysokiej jakości wdrożonego ładu korporacyjnego oraz ogólnej wiarygodności.

Audyt przeprowadzany przez doradcę podatkowego wymogiem uczestnictwa w Programie

Jednym z wymaganych elementów ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego jest niezależny audyt funkcji podatkowej przeprowadzany wyłącznie przez doradców podatkowych (spółek doradztwa podatkowego) lub biegłych rewidentów (firm audytorskich). Zawężenie kręgu podmiotów uprawnionych do przeprowadzania takiego audytu ma na celu zapewnienie wysokiej jakości świadczonej usługi. Co istotne, audyt ten nie może być przeprowadzony przez podmiot wykonujący na rzecz podatnika czynności rewizji finansowej, usługi doradztwa podatkowego lub prawnego – w okresie objętym tym audytem podatkowym oraz w trakcie jego przeprowadzania. Wykonanie nawet jednorazowej usługi doradztwa podatkowego wyklucza spółkę doradztwa podatkowego z możliwości przeprowadzenia niezależnego audytu funkcji podatkowej, gdy spółka ta wykonywała w podmiocie czynności doradztwa podatkowego, prawnego lub rewizji – w okresie objętym audytem lub w trakcie jego przeprowadzenia.

Co podlega badaniu?

Audytowi mają podlegać procedury i procesy związane m.in. z zarządzaniem ryzykiem podatkowym, kontrolą wewnętrzną nad kwestiami podatkowymi, a także mechanizmy wewnętrznego nadzoru podatkowego. Niezależny audyt funkcji podatkowej obejmuje 2 lata podatkowe poprzedzające rok, w którym podatnik wystąpił z wnioskiem o podpisanie umowy o współdziałanie.

Audyt podatkowy Szefa KAS

Od opisanego powyżej niezależnego audytu funkcji podatkowej należy jednak odróżnić audyt podatkowy przeprowadzany przez Szefa KAS, który obejmuje ocenę możliwości prawidłowego wykonywania obowiązków podatkowych poprzez weryfikację poziomu wdrożenia i funkcjonowania mechanizmów nadzoru zewnętrznego, w tym niezależnego audytu funkcji podatkowej, w odniesieniu do spraw podatkowych. Badanie to stanowi wstępny audyt podatkowy, który poprzedza podpisanie umowy o współdziałanie pomiędzy podatnikiem a Szefem KAS. Audyt ten jest realizowany bezpośrednio przez organy podatkowe z wykorzystaniem wyników niezależnego audytu funkcji podatkowej, przeprowadzonego przez spółkę doradztwa podatkowego, firmę audytorską, doradcę podatkowego lub biegłego rewidenta.