Jesień będzie stała pod znakiem rolnictwa i bliskich mu branż. Zaakceptowanie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), zapowiedzi pierwszych konkursów w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) oznaczają, że dla branży zaczyna się okres przygotowań do nowych potencjalnych konkursów. W naszym newsletterze postaramy się przedstawić, co czeka przedsiębiorców w ramach wymienionych wyżej planów.

Wspólna Polityka Rolna

W dniu 31 sierpnia 2022 r. Komisja Europejska zaakceptowała przygotowany przez Polskę Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Plan WPR 2023-2027 stanowi kontynuację wcześniejszego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 wraz z okresem przejściowym WPR 2021-2022.

Założeniem Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej jest zrównoważony rozwój polskich gospodarstw, sektora przetwórstwa i poprawa warunków życia i pracy w małych miejscowościach wiejskich. Dzięki oferowanym środkom, wzmacniana będzie różnorodność gospodarcza, w tym biogospodarka. Część oferty skierowana jest również do przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich.

Budżet WPR wynosi 25,125 mld EUR, a sam program został ułożony i uporządkowany w oparciu o dwa główne cele:

1. „Płatności bezpośrednie dla rolników” (17,326 mld EUR),
2. „Polityka rozwoju obszarów wiejskich” (7,799 mld EUR).

Dla przedsiębiorstw przewidzianych jest kilka interesujących inwestycji sektorowych. Jedną z nich jest „Rozwój współpracy w ramach łańcucha wartości (dotacja) – poza gospodarstwem”. Inwestycja ma na celu m.in. zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności gospodarstw, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i długoterminowej, w tym większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację oraz wsparcie przedsiębiorstw branży przetwórczej. Został zastosowany podział na dwa obszary:

• A – Przetwórstwo i wprowadzanie do obrotu produktów rolnych (MŚP)

Wsparcie zostanie nakierowane do MŚP sektora przetwórstwa rolno-spożywczego, w tym także do takich, które dodatkowo zajmują się przetwarzaniem produktów ubocznych powstających w procesie wytwarzania żywności, odpadów żywnościowych oraz wytwarzania biogazu i innych biokomponentów,

• B – Przetwórstwo i wprowadzanie do obrotu ekologicznych produktów rolnych (MŚP)

Wsparcie będzie kierowane do MŚP sektora przetwórstwa rolno-spożywczego, które przetwarzają i wprowadzają do obiegu produkty rolne, objęte certyfikatem systemu rolnictwa ekologicznego.

W ramach wymienionych wyżej obszarów będą wspierane inwestycje dotyczące budowy budynków lub budowli, zakupu technologii na cele przetwarzania produktów rolnych lub wprowadzania ich do obrotu, ochrony środowiska oraz infrastruktury do przetwarzania odpadów żywnościowych na biokomponenty.

Planowane jest wsparcie w formie dotacji w postaci zwrotu kosztów kwalifikowalnych rzeczywiście poniesionych przez beneficjenta. Intensywność pomocy dla inwestycji z obszaru A ma wynieść do 50% kosztów kwalifikowalnych, a dla obszaru B do 60 % kosztów kwalifikowalnych. Pomoc przyznana dla jednego beneficjenta może wynieść maksymalnie 10 000 000 zł, a minimalna kwota pomocy ma wynieść 100 000 zł. Wsparcie planowane jest na lata budżetowe 2026-2028 na łączną kwotę alokacji finansowej 204 000 000 EUR.

Drugą ważną inwestycją sektorową jest „Rozwój współpracy w ramach łańcucha wartości (Instrumenty finansowe) – poza gospodarstwem”. Inwestycja skierowana jest na zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności gospodarstw, zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i długoterminowej, w tym też na większe ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację.

Inwestycja przeznaczona jest zarówno dla mikro, małych lub średnich, jak i dla dużych przedsiębiorstw. Pomoc mogą uzyskać w przypadku dużych przedsiębiorców ci, którzy:

• Przetwarzają odpady żywnościowe na biokomponenty dla sektora niespożywczego,
• Przetwarzają produkty uboczne powstałe przy wytwarzaniu produktów rolnych i nierolnych,
• Realizują inwestycję przyczyniającą się do ochrony środowiska i klimatu lub realizacji celów Strategii „Od pola do stołu”.

W przypadku mikro, małych lub średnich przedsiębiorców dodatkowo mogą się ubiegać tacy, którzy przetwarzają produkty rolne i wytwarzają w wyniku tego procesu produkty rolne oraz nierolne, z wyłączeniem produktów rybołówstwa i akwakultury.

Pomoc będzie udzielana na inwestycje materialne i niematerialne związane z:

• przetwarzaniem lub sprzedażą/zbywaniem produktów rolnych i nierolnych – z wyłączeniem produktów rybołówstwa i akwakultury;
• przetwarzaniem odpadów żywności i produktów ubocznych przetwórstwa na biokomponenty lub produktów bardziej przetworzonych dla sektora nieżywnościowego, inwestycjami przyczyniających się do ochrony środowiska i klimatu lub realizacji celów Strategii „Od pola do stołu” oraz kapitał obrotowy.

Planuje się tutaj wykorzystanie instrumentów finansowych. W przypadku omawianej inwestycji mowa o gwarancji do 80% kwoty kapitału kredytu pozostającego do spłaty oraz do 50% dotacji na spłatę odsetek, gdy inwestycja przyczynia się do ochrony środowiska i klimatu lub realizacji celów strategii „Od pola do stołu”. Maksymalna intensywność pomocy ma wynieść do 65% kosztów kwalifikowalnych. Wsparcie planowane jest na lata budżetowe 2024-2029 na łączną kwotę 20 000 000 EUR.

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności

Jednym z oczekiwanych w najbliższym czasie pierwszych naborów jest wsparcie w ramach inwestycji A1.4.1. „Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu”. Potwierdza to upubliczniony 5 sierpnia br. projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego przeznaczenia, warunków i trybu udzielania wsparcia dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na wykonywanie działalności w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa lub akwakultury, w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Nabór wniosków jest przewidziany dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw i będzie on prefinansowany ze środków Polskiego Funduszu Rozwoju, niezależnie od stanu negocjacji z Komisją Europejską. W jej ramach będzie można uzyskać dofinansowanie na:

• zakup i instalację nowych maszyn i urządzeń do przetwarzania, przechowywania, magazynowania, przygotowania do sprzedaży lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa lub akwakultury;
• zakup nowych środków transportu wykorzystywanych do gospodarki magazynowej oraz do przewozu i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa lub akwakultury lub produktów wytworzonych z tych produktów w wyniku prowadzonej działalności przetwórcze;
• budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont:
  • budynków i budowli niezbędnych do przetwarzania, przechowywania, magazynowania, przygotowania do sprzedaży lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa lub akwakultury,
  • obiektów infrastruktury towarzyszącej związanej z wykonywaną działalnością w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa lub akwakultury oraz związanej z gospodarowaniem odpadami i ochroną środowiska.

Realizacja planowanych przedsięwzięć ma trwać nie dłużej niż 18 miesięcy od dnia zawarcia umowy i nie dłużej niż do 31 grudnia 2025 r. Warunkiem koniecznym będzie również utrzymywanie przez 5 lat od dnia zawarcia umowy efektów realizacji przedsięwzięcia.

Wsparcie inwestycji na poziomie 50% kosztów kwalifikowanych będzie miało formę refundacji lub zaliczek.

Dofinansowanie dla przedsiębiorstw przewidziane jest w następujących limitach:

• 3 mln zł dla mikro przedsiębiorstw,
• 10 mln zł dla małych przedsiębiorstw,
• 15 mln zł dla średnich przedsiębiorstw.

Kryteria wyboru projektów będą dotyczyć preferencji przede wszystkim w zakresie ochrony środowiska, cyfryzacji, tworzenia miejsc pracy, poziomu bezrobocia, gospodarki obiegu zamkniętego oraz realizacji założeń strategii UE „Od pola do stołu”.

Ogłoszenie naboru planowane jest na IV kwartał 2022 roku.

Według wstępnie opublikowanego harmonogramu, na pierwszą połowę 2023 roku oprócz omawianego wyżej konkursu, planowane są również inne, potencjalnie interesujące dla branży nabory. Mają nimi być:

• „Tworzenie centrów przechowalniczo-dystrybucyjnych produktów rolnych, rybołówstwa i akwakultury” – przeznaczone zarówno dla MŚP, jak i dla dużych przedsiębiorstw;
• „Wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego” – przeznaczone tylko dla MŚP.

Wsparcie zarówno w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, jak i Krajowego Planu Odbudowy będzie udzielane przez Instytucję Pośredniczącą (IP), którą w tych przypadkach będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR).

Podsumowanie

Proces negocjacji Krajowego Planu Odbudowy z Komisją Europejską cały czas trwa, ale już teraz planowane są pierwsze konkursy prefinansowane w ramach Planu. Już dziś przedsiębiorcy mogą się przygotowywać na uruchomienie pierwszych konkursów, co jest widoczne poprzez publikację rozporządzeń przygotowawczych. Wspólna Polityka Rolna, mimo dłuższej perspektywy czasowej oczekiwania na nowe konkursy, również oferuje możliwość finansowania szeregu potencjalnych inwestycji dla przedsiębiorstw.