25 października 2022 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej ustawa zmieniająca), której celem jest m.in. nowelizacja przepisów dotyczących podatku u źródła. Jedna ze zmian dotyczy oświadczenia WH-OSC stosowanego w tym podatku. Ustawa ma wejść w życie od 2023 roku.

W obecnym stanie prawnym przepisy dotyczące częstotliwości składania oświadczenia WH-OSC budzą spore wątpliwości. Dotyczy to z sytuacji, w której po złożeniu oświadczenia płatnik podatku dokonuje dalszych wpłat na rzecz kontrahenta wynikających z art. 21.ust. 1 pkt . 1 i art. 22 ust. 1 ustawy o CIT.

Zgodnie z literalnych brzmieniem obowiązujących przepisów tj. art. 26 ust. 7c i 7g ustawy o CIT oświadczenie WH-OSC możemy złożyć jedynie dwa razy w roku kalendarzowym,  przy czym nie później, niż do dnia wpłaty podatku,  za miesiąc, w którym doszło do przekroczenia kwoty 2 000 000 zł. Natomiast oświadczenie następcze, zgodnie z brzmieniem przepisu, może zostać złożone jedynie raz, czyli po upływie drugiego miesiąca po miesiącu, w którym złożone zostało oświadczenie pierwotne.

W praktyce powyższe oznacza, iż podatnik może zrezygnować z mechanizmu pay & refund jedynie przez pewien okres czasu w ciągu roku, natomiast po jego upłynięciu powinien zastosować mechanizm i zapłacić podatek. Wynika to z faktu, iż pod względem prawnym nie ma możliwości złożenia ponownego oświadczenia, ponieważ podatnik może przekroczyć kwotę 2 000 000 zł, tylko raz w roku, natomiast termin na złożenie oświadczenia następczego jest uwarunkowany od terminu złożenia oświadczenia pierwotnego, co oznacza, że możemy je złożyć również tylko raz.

Wydaje się, iż ustawodawca zauważył, problem i wynika on z przeoczenia lub braku precyzji w sformułowaniu przepisów, zgodnie z treścią uzasadnienia do ustawy zmieniającej: „Ogólnym celem projektowanych zmian w przepisach o podatku u źródła (ang. withholding tax) [w skrócie: WHT] jest urealnienie lub złagodzenie obowiązującego od 1 stycznia 2019 r.  mechanizmu poboru tego podatku, nazywanego w skrócie mechanizmem pay & refund W tym celu proponuje się – po pierwsze uelastycznienie zakresu czasowego oświadczenia płatnika z art. 26 ust. 7a ustawy CIT i art. 41 ust. 15 ustawy PIT poprzez wydłużenie terminów do złożenia tzw. oświadczenia pierwotnego i tzw. oświadczenia następczego oraz wydłużenie ważności tego pierwszego oświadczenia do końca roku podatkowego”.

Z nowo wprowadzonych przepisów oraz z powyższego uzasadnienia wynika, iż ustawodawca wydłużył skuteczność obowiązywania pierwotnego oświadczenie WH-OSC z dwóch miesięcy do końca roku podatkowego. W praktyce oznacza to, że po przekroczeniu wartości 2 000 000 zł podatnik, który nie chce stosowa mechanizm pay & refund, może złożyć stosowne oświadczenie, które zwolni go z obowiązku stosowania powyższego mechanizmu do końca roku podatkowego. Dodatkowo sam termin na przedstawienie oświadczenia WH-OSC został zmodyfikowany i można je złożyć nie później, niż ostatniego dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do przekroczenia kwoty 2 mln PLN.

Należy również zauważyć, iż termin na złożenie oświadczenie następczego również został zmieniony do ostatniego dnia miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego płatnika, co pozwoli zachować jasność oraz spójność nowo wprowadzonych przepisów.

Poza wyżej opisanymi zmianami warto również wskazać, iż ustawodawca wprowadził swojego rodzaju abolicję w zakresie oświadczeń, które dotyczyły transakcji wykonanych w 2022 roku. Wynika z niej, że celem jej wprowadzenia jest ograniczenie negatywnych skutków dla podatników, którzy po wygaśnięciu oświadczenia nie zastosowali metody pay & refund. „Do powyższego również odniósł się ustawodawca w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej „Po drugie, proponuje się szczególne rozwiązanie dla płatników w kontekście oświadczeń złożonych w 2022 r. (art. 23 ust. 10  projektu ustawy). Chodzi o swoistą abolicję polegającą na retroakcji wspomnianych wyżej zmian w konstrukcji oświadczenia, czyli zastosowaniu wydłużonych terminów względem należności wypłaconych w 2022 r.”.

Na podstawie powyższego, należy uznać, iż ustawodawca ma na celu formalną poprawę przepisów dotyczących WHT. Jednakże wydaje się, iż  w przyszłości dojdzie do większej zmiany podyktowanej przepisami unijnymi, tj. dyrektywy Komisji Europejskiej (ATAD-3 lub unshell Directive w sprawie spółek fasadowych), która obecnie jest w fazie konsultacji społecznych i poprawek. Z powyższej dyrektywy wynika, iż spółki po przekroczeniu progów przychodów pasywnych czy transgranicznych wypłat, będą zobowiązane do raportowania ich realnie prowadzonej działalności gospodarczej w każdym kraju. W przypadku, jeżeli prowadzona działalność gospodarcza spółki będzie wykazywać nieścisłości, może być ona pozbawiona możliwości otrzymania certyfikatu rezydencji oraz możliwości skorzystania z przepisów uprawniających do zastosowania zwolnienia z podatku u źródła w zakresie m.in. dywidend, czy odsetek. Natomiast w przypadku, jeżeli podmiot nie będzie wypełniał obowiązków raportowych zostanie na niego nałożona kara w wysokości kilku procent osiągniętego przychodu.

Zgodnie z najnowszą wersją projektu przepisy mają wejść w życie od 2025 roku, jednakże dla celów raportowych podatnik powinien wziąć pod uwagę również dwa poprzednie lata podatkowe.

W chwili obecnej nie wiadomo, w jakiej postaci wejdzie w życie dyrektywa oraz kiedy, ponieważ odbiór jej był bardzo krytyczny. Dodatkowe wątpliwości budzi jej zgodność z obowiązującymi umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania. W przypadku, gdy pojawią się nowe informację będziemy Państwa informować.

W przypadku wątpliwości odnośnie podatku u źródła, a także wszelkich inny pytań podatkowych pozostajemy do Państwa dyspozycji.