Ministerstwo Finansów w dniu 21 lipca 2020 r. wydało Objaśnienia w sprawie nowych preferencji stosowanych w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, które stanowią przewodnik po zawiłościach podatkowych wprowadzonych przez
tzw. tarcze antykryzysowe oraz rozporządzenia Ministra Finansów. Nie zaskakuje zatem obszerność dokumentu, który liczy aż 123 strony.

Wprowadzone rozwiązania pomocowe miały na celu wsparcie płynności, przesunięcie obowiązków sprawozdawczych, wsparcie darczyńców i inwestorów, pomoc dla innowatorów, a także zwolnienia podatkowe. W praktyce mogą skorzystać z nich nie tylko przedsiębiorcy i pracodawcy, ale także inwestorzy i osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej.

Poniżej przedstawiamy zwięzłe podsumowanie wybranych preferencji omawianych w Objaśnieniach:

Odliczenie darowizn przekazanych na walkę z pandemią

Prawo do odliczenia darowizny przysługuje podatnikom podatku od osób fizycznych, którzy wybrali opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa i podatek liniowy) oraz ryczałt ewidencjonowany, a także podatnikom podatku dochodowego od osób prawnych. Od dochodu można odliczyć darowiznę przekazaną następującym podmiotom:

• podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą,
• Agencji Rezerw Materiałowych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych,
• Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania działalności statutowej,
• domom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, rodzinnym domom pomocy oraz domom pomocy społecznej,
• placówkom oświatowym typu: szkoły i przedszkola publiczne i niepubliczne, szkoły wyższe (obecnie uczelnie) i placówki opiekuńczo-wychowawcze. Odliczenie stosuje się w przypadku gdy przedmiotem darowizny są następujące rzeczy: komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, kompletne, zdatne do użytku i wyprodukowane nie wcześniej niż 3 lata przed dniem ich przekazania.

Odliczenie dotyczy wyłącznie darowizn przekazanych (zarówno w formie pieniężnej jak i w formie innej niż pieniężna) w okresie od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 września 2020 r., przy czym kwota podlegająca odliczeniu od podstawy opodatkowania uzależniona jest od terminu obdarowania oraz wysokości (wartości) przekazanej darowizny:

• od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 kwietnia 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 200% wartości darowizny,
• w maju 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 150% wartości darowizny,
• od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 30 września 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca wartości darowizny, czyli 100% wartości darowizny.

Dokumentowania darowizny przekazanej w formie pieniężnej dokonuje się na podstawie dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy, natomiast w przypadku darowizny przekazanej w formie innej niż pieniężna – wartość darowizny ustala się na podstawie dowodu, w którym jest podana wartość darowizny i dane obdarowanego wraz z oświadczeniem o przyjęciu darowizny.

Podobne zasady obowiązują w odniesieniu do darowizn przekazanych na wsparcie oświaty (tj. na rzecz organów prowadzących placówki oświatowe lub specjalnym organizacjom pożytku publicznego), przy czym należy pamiętać, że odliczenie można zastosować, gdy przedmiotem darowizny są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, kompletne, zdatne do użytku oraz wyprodukowane nie wcześniej niż 3 lata przed dniem ich przekazania.

Zwolnienia w podatku PIT

Przepisy tarcz antykryzysowych wprowadziły także zwolnienia od poboru podatku dochodowego od osób fizycznych w odniesieniu do:

• świadczenia postojowego (wynoszącego 2 080 zł),
• świadczenia polegającego na zakwaterowaniu i wyżywieniu,
• zasiłków otrzymanych przez rolnika i jego domowników objętych kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizowanych. Jeśli oprócz zasiłku z powodu COVID-19 rolnikowi i jego domownikowi przysługuje też prawo do zasiłku chorobowego, uprawnionemu wypłaca się jedno świadczenie – wyższe lub wybrane przez uprawnionego,
• dodatku solidarnościowego będącego wsparciem finansowym osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym COVID-19 (wysokość dodatku wynosi 1 400 zł za miesiąc kalendarzowy),
• przychodów z budynków (minimalny podatek od nieruchomości) – zwolnienie to dotyczy przychodów ustalonych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.

Wydłużenie terminu na przekazanie do US zaliczek na podatek dochodowy

Zgodnie z zapisami tarcz antykryzysowych przedłużono terminy na zapłatę zaliczek od wypłaty wynagrodzeń pobranych:

• w marcu – do 20 sierpnia 2020 r.,
• w kwietniu – do 20 października 2020 r.,
• w maju – do 20 grudnia 2020 r.

Wpływ na koszty uzyskania przychodów umorzonych składek na ubezpieczenie społeczne pracownika

W zakresie możliwości zaliczenia zwolnionych składek ZUS do kosztów uzyskania przychodu należy zauważyć, że składki na ubezpieczenie społeczne mogą zostać ujęte w kosztach jedynie wówczas, gdy zostały faktycznie zapłacone. Zatem jeżeli przedsiębiorca zostanie zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, na podstawie przepisów z tzw. tarczy antykryzysowej, a więc te składki zapłaci za niego państwo, wartość takich składek nie może być odliczona przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy, jak również nie może ich ująć bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodu.

Ulga B+R w czasie pandemii

Na podstawie rozwiązań tarczy antykryzysowej, koszty kwalifikowane ponoszone w 2020 r. na działalność badawczo-rozwojową, której celem jest opracowanie produktów niezbędnych do przeciwdziałania COVID-19 podatnik może odliczyć od dochodu będącego podstawą obliczenia zaliczki na podatek. Zatem odliczenie tych kosztów kwalifikowanych może nastąpić już przy obliczaniu zaliczki, a nie dopiero w zeznaniu rocznym.

Koszty działalności badawczo-rozwojowej muszą spełniać wszystkie przesłanki do uznania je za koszty kwalifikowane oraz dodatkowo muszą być bezpośrednio związane z przeciwdziałaniem COVID-19.

Ulga IP Box w czasie pandemii

Podatnicy, którzy osiągają kwalifikowane dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które wykorzystywane są do przeciwdziałania COVID-19 mogą już w trakcie roku podatkowego stosować do opodatkowania tych dochodów stawkę podatku w wysokości 5% przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy, przy czym obowiązują następujące reguły:

• Pierwszą zaliczkę oblicza się od sumy kwalifikowanych dochodów, osiągniętych od 1 marca 2020 r., z zastosowaniem 5% stawki podatku;
• Kolejne zaliczki (miesięczne bądź kwartalne) oblicza się jako różnicę miedzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem 5% stawki podatku, od sumy kwalifikowanych dochodów, osiągniętych od 1 marca 2020 r., a sumą należnych zaliczek za poprzednie okresy rozliczeniowe obliczonych od tych dochodów.

Ze szczególnych zasad stosowania ulgi IP Box mogą skorzystać podatnicy, którzy osiągnęli dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w roku podatkowym rozpoczynającym się przed 1 stycznia 2020 r., a kończącym się po 31 grudnia 2019 r. lub w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 stycznia 2019 r. a przed 1 stycznia 2021 r.

Wyłączenie stosowania ulgi na złe długi

Tarcza kryzysowa wprowadziła zwolnienie z obowiązku zwiększania dochodów przez dłużników z powodu braku zapłaty zobowiązania w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności, za okresy rozliczeniowe przypadające w 2020 r. – jeżeli podatnik poniósł w danym okresie rozliczeniowym negatywne konsekwencje ekonomiczne pandemii. Warunkiem jest, aby przychód podatnika w tym okresie był co najmniej o 50% niższy niż w analogicznym okresie poprzedniego roku podatkowego lub – jeżeli podatnik nie prowadził wówczas działalności gospodarczej – w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów.

Dzięki temu dłużnik nie będzie zobowiązany do uwzględnienia niezapłaconych zobowiązań przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Rozwiązanie to może być stosowane zarówno do zaliczek rozliczanych na zasadach ogólnych, jak i zaliczek uproszczonych.

Natomiast wierzyciel będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o nieuregulowane zobowiązania w terminie 30 dni w miejsce ustawowych 90 dni.
Wsteczne rozliczanie strat podatkowych w PIT i CIT
Podatnicy, którzy ponieśli stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej z powodu COVID-19 będą mogli o wysokość tej straty obniżyć odpowiednio przychód lub dochód uzyskany z pozarolniczej działalności gospodarczej w 2019 r. Z tego sposobu rozliczenia straty będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy w 2020 r. osiągną przychody z działalności gospodarczej niższe o co najmniej 50% od przychodów uzyskanych z tej działalności w 2019 r., a więc muszą firmę prowadzić już w 2019 roku lub wcześniej. Mogą z niego korzystać także przedsiębiorstwa w spadku.

Dochód lub przychód podlegają obniżeniu o wysokość straty jednorazowo, nie więcej niż o kwotę 5 mln PLN.

Możliwość rezygnacji z wpłacania uproszczonych zaliczek na podatek dochodowy

Podatnicy będący małymi podatnikami, którzy na 2020 r. wybrali uproszczoną formę wpłacania zaliczek, mogą zrezygnować w trakcie roku podatkowego z tej formy wpłacania zaliczek za miesiące marzec–grudzień 2020 r., jeżeli ponoszą negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

W przypadku rezygnacji z uproszczonej formy wpłacania zaliczek w 2020 r. zaliczki należne do końca roku oblicza się na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym. Przy obliczaniu tych zaliczek uwzględnia się zaliczki płacone w uproszczonej formie. O rezygnacji przedsiębiorca zawiadamia w zeznaniu rocznym po zakończeniu 2020 r.

Stawka 0% VAT na darowizny towarów

W związku z pandemią COVID-19 wprowadzono możliwość stosowania stawki 0% VAT do 31 sierpnia 2020 r. dla darowizn, których przedmiotem są:

• wyroby medyczne oraz wyroby medyczne do diagnostyki in vitro,
• szkło laboratoryjne i aparatura laboratoryjna,
• produkty lecznicze oraz substancje czynne,
• produkty biobójcze – wyłącznie środki dezynfekujące,
• specjalistyczne testy diagnostyczne służące do analizy i wykrywania czynników patogennych w organizmie człowieka, wodzie, powietrzu i glebie,
• środki ochrony indywidualnej – wyłącznie maski, osłony/szyby ochronne na twarz, gogle, okulary ochronne, kombinezony, ochraniacze na buty, czepki i rękawice.

przekazane na rzecz podmiotów określonych w ustawie, tj.:

• Agencji Rezerw Materiałowych lub Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych, czyli podmiotów zajmujących się centralną dystrybucją takich towarów,
• podmiotów wykonujących działalność leczniczą, czyli np. szpitali, podmiotów udzielających świadczeń w ramach ratownictwa medycznego czy transportu sanitarnego, które zostały wyznaczone do działań w zakresie zwalczania COVID-19,
• określonych jednostek pomocy społecznej – tj. domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodków wsparcia, rodzinnych domów pomocy oraz domów pomocy społecznej.

Warunkiem zastosowania stawki 0% jest zawarcie pisemnej umowy darowizny pomiędzy podatnikiem a obdarowanym, z której będzie wynikało, że towary zostaną przeznaczone na cele związane z COVID-19. Zastosowanie do darowizn stawki 0% VAT nie pozbawia przedsiębiorcy prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wytworzenia towarów będących przedmiotem darowizny.

Wprowadzenie nowego JPK_VAT dla wszystkich podatników od 1 października 2020 r.

Ze względu na pandemię COVID-19 termin wprowadzenia nowego JPK_VAT został przesunięty na
1 października 2020 r.

Wyłączenie stosowania mechanizmu obowiązkowego poboru podatku u źródła z prawem do zwrotu podatku

Płatnicy nie będą zobowiązani do obligatoryjnego poboru podatku u źródła według stawki krajowej
(po przekroczeniu progu 2 mln zł) z jednoczesnym prawem do złożenia wniosku o zwrot podatku przez podmiot uprawniony (co do zasady podatnik, a w określonych przypadkach także płatnik), lecz możliwe będzie zastosowanie przez płatnika już w momencie wypłaty środków takiej stawki podatku jaka wynika przykładowo z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (bądź niepobranie tego podatku).

Jednakże spełnione muszą zostać wszystkie obowiązujące warunki dla zastosowania określonej preferencji (np. wymóg posiadania certyfikatu rezydencji, czy też warunki zastosowania zwolnienia,o którym mowa w art. 21 ust. 3 ustawy CIT).

Stosowanie metody relief at source możliwe jest jedynie wtedy, gdy:

• podatnik ma siedzibę (zarząd bądź miejsce zamieszkania) na terytorium państwa będącego stroną zawartej z Rzecząpospolitą Polską umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której przepisy określają zasady opodatkowania dochodów z dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych (nie dotyczy to więc wszystkich państw, lecz jedynie tych, z którymi umowa spełnia ten minimalny standard),
• jeżeli dodatkowo istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z państwem siedziby (zarządu bądź miejsca zamieszkania) tego podatnika.

Zawieszenie obowiązku raportowania schematów podatkowych

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie przedłużenia niektórych terminów związanych z przekazaniem informacji o schematach podatkowych i wymianą informacji podatkowych z innymi państwami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1162) termin raportowania schematów transgranicznych został przesunięty do 31 grudnia 2020 r.
Raportowanie krajowych schematów podatkowych zostało zawieszone w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemiologicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19.

***

Zgodnie z art. 14n §4 Ordynacji podatkowej podatnik, który zastosuje się odpowiednio do wyjaśnień MF, nie powinien ponosić ryzyka obciążenia go zobowiązaniem podatkowym w przypadku zmiany wykładni przepisów. Analogiczna ochrona przysługuje obecnie z tytułu wydawanych interpretacji ogólnych i indywidualnych.

Zatem zastosowanie się do przedmiotowych objaśnień powodować będzie objęcie podatnika ochroną prawno-podatkową, co oznacza, że nie powinien ponieść on negatywnych skutków w przypadku zakwestionowania rozliczeń podatkowych przez organy skarbowe.