Początek 2023 roku to pierwsze konkursy w ramach nowego Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (dalej: FENG) na lata 2021 – 2027. Założeniem Programu jest budowa bardziej konkurencyjnej Europy poprzez wsparcie inteligentnej i innowacyjnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej. Dzięki temu przedsiębiorcy zyskają szansę na rozwój kompetencji, prowadzenie prac badawczych oraz realizację innowacyjnych inwestycji. Jednym z ważniejszych działań w ramach tego Programu jest działanie Ścieżka SMART w ramach której można dofinansować jeden projekt składający się z 7 modułów tj. przedsiębiorcy będą mogli zrealizować kilka działań – od prac B+R nad danym rozwiązaniem, aż do jego komercjalizacji.

Ścieżka SMART – główne założenia i istotne zmiany

Trwa nabór wniosków o dofinansowanie w ramach działania Ścieżka SMART, która dostępna jest zarówno dla firm z sektora MŚP, jak i dużych przedsiębiorstw, czy też konsorcjów.
Wnioski przedsiębiorstw MŚP i konsorcjów MŚP będą składane do PARP, natomiast NCBiR będzie obsługiwał nabory projektów dla dużych przedsiębiorstw i konsorcjów dużych przedsiębiorstw, MŚP i organizacji badawczych lub organizacji pozarządowych.

Nowością, w porównaniu z poprzednią perspektywą finansową, jest możliwość łączenia w jednym wniosku o dofinansowanie kilku modułów z różnych obszarów wsparcia wymienionych i opisanych poniżej:

1. Moduły obligatoryjne (do wyboru co najmniej jeden):

2. Moduły fakultatywne:

Przedsiębiorcy mogą uzyskać dofinansowanie na projekty linearne (poszczególne moduły wynikają z innych) lub nielinearne (moduły nie łączą się tematycznie). Należy jednak pamiętać, że dofinansowanie na wdrożenie wyników prac B+R objętych modułem B+R (projekt linearny), może zostać przekazane dopiero po pozytywnej weryfikacji wyników prac B+R przez Instytucję. Do tego czasu beneficjent ponosi wydatki na moduł wdrożenie innowacji wyłącznie ze środków własnych.

Forma dofinansowania

Wsparcie w projekcie udzielane będzie w formie dotacji bezzwrotnej (do 80% w zależności od modułu) z wyjątkiem modułu wdrożenia innowacji, gdzie przedsiębiorca otrzyma dotację warunkową, której zwrot będzie uzależniony od osiąganych przychodów z wdrożenia innowacyjnego rozwiązania. W jego ramach będzie można również częściowo finansować prace przedwdrożeniowe.

W przypadku dotacji warunkowej kwota dofinansowania (w wysokości nie większej, niż wynika to z mapy pomocy regionalnej) będzie składać się z dwóch części: bezzwrotnej oraz zwrotnej w następującej proporcji w zależności od wielkości przedsiębiorstwa:

W zakresie części zwrotnej dofinansowania, spełnienie określonych warunków zwrotu następuje po 4 latach bieżących od zakończenia realizacji projektu. Warunek zwrotu dotacji będzie sprawdzany na podstawie sumy przychodów wygenerowanych w wyniku realizacji modułu wdrożenie innowacji. W zależności od poziomu wygenerowanych przychodów beneficjent będzie musiał zwrócić od 5 do 100% części zwrotnej dotacji.

Nowością w konkursie dla dużych przedsiębiorstw jest możliwość otrzymania dofinansowania na wdrożenie innowacji oraz koncepcja dotacji zwrotnej w tym module. Do tej pory duże przedsiębiorstwa były wykluczone w naborów wniosków dotyczących tego obszaru wsparcia.

Moduł B+R

Moduł ten jest obligatoryjny dla dużych firm, a jego zakres jest podobny do konkursu Szybka Ścieżka realizowanego w poprzedniej perspektywie finansowej. Najważniejszymi różnicami jest podniesienie limitu na podwykonawstwo do 70% kosztów kwalifikowanych modułu (w Szybkiej Ścieżce było to 60%), wyłączenie możliwości finansowania prac przedwdrożeniowych w tym module oraz zniesienia obligatoryjnego kryterium dotyczącego konieczności wdrożenia wyników prac B+R na terenie Polski.
Istotnym warunkiem jest to, iż koszty kwalifikowane modułu B+R powinny stanowić co najmniej 20% wartości całego projektu. Warunek ten powinien być spełniony w momencie zawierania umowy oraz w trakcie realizacji projektu. Nie będą więc możliwe zmiany, które skutkowałyby zmniejszeniem wartości modułu B+R poniżej obowiązującego limitu.

Dla dużych przedsiębiorstw minimalna wartość kosztów kwalifikowanych wynosi 1 mln zł, natomiast dla MŚP nie ustalono limitu.

W module B+R wskaźnik zatrudnienia pracowników będzie trzeba utrzymać minimum rok po zakończeniu prac w module B+R. Jednocześnie okres trwałości projektu (wraz z poszczególnymi modułami) zaczyna się po zakończeniu projektu, niezależnie od tego, kiedy zostaną zakończone prace w poszczególnych modułach.

Efektem modułu ma być opracowanie innowacyjnego w skali kraju rozwiązania tj. innowacji produktowej lub innowacji w procesie biznesowym dot. produkcji wyrobów lub usług (dawniej innowacja procesowa) możliwego do wdrożenia w działalności gospodarczej.

Sposób oceny wniosków o dofinansowanie oraz kryteria wyboru

Ocena wniosków odbywa się według kryteriów obligatoryjnych i punktowych (rankingujących). Nie ma etapu oceny formalnej. Dla każdego z modułów z osobna oraz dla całości projektu zostały wyznaczone poszczególne kryteria. Jednym z etapów oceny merytorycznej jest panel ekspertów. Warunkiem pozytywnej oceny jest spełnienie wszystkich kryteriów obligatoryjnych. Brak minimum punktowego (jedynie ranking na podstawie kryteriów rankingujących i ew. rozstrzygających).

Umowa o dofinansowanie

Nowością jest możliwość zmiany wysokości dofinansowania przez Instytucję, przy czym koszty kwalifikowalne mogą zostać zwiększone o maksymalnie 25%, a sama wartość intensywności pomocy nie podlega zwiększeniu. Do takiej zmiany może dojść w następujących przypadkach:

• zmiany stawek podatkowych,
• zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę albo wysokości minimalnej stawki godzinowej,
• zmiany zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości stawki składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne,
• zmiany cen towarów i usług związanych z realizacją projektu, przy czym poziom zmiany ceny uprawniający do zmiany wysokości dofinansowania powinien wynieść co najmniej 15% w stosunku do poziomu cen tych samych towarów i usług z dnia złożenia wniosku o dofinansowanie.

Terminy naborów

Pierwszy nabór wniosków zakończy się 12 kwietnia 2023 r. Kolejne nabory wniosków będą w następujących terminach:

1. Pojedyncze MŚP oraz duże przedsiębiorstwa:
a. 13.04.2023 – 15.06.2023
b. 05.09.2023 – 31.10.2023
2. Konsorcja MŚP, dużych przedsiębiorstw i organizacji badawczych lub NGO:
a. 01.06.2023 – 31.08.2023
3. Pojedyncze MŚP oraz duże przedsiębiorstwa – projekty na rzecz dostępności:
a. 06.07.2023 – 31.08.2023

Podsumowanie

Najbliższe lata to okres rekordowych środków na realizację inwestycji w zakresie projektów badawczo-rozwojowych, wdrożenia prac B+R, zazielenienia, cyfryzacji, czy też samej infrastruktury B+R. Jest to ogromna szansa na budowę i powiększenie potencjału przedsiębiorstw, czego mogło brakować firmom w ostatnich latach. Ścieżka SMART będzie stanowić jeden z pierwszych akordów nowych funduszy europejskich w perspektywie na lata 2021-2027.